Άρθρα μαθητών

Το Χριστόψωμο

• 

Λεπτομέρειες

Δημοσιεύτηκε στις Κυριακή, 20 Ιανουαρίου 2013 21:42

Το Χριστόψωμο είναι ένα από τα πιο όμορφα έθιμα των Χριστουγέννων. Το συναντάμε σε όλη την Ελλάδα, με αρκετές όμως διαφορές . Σε όλες του πάντως τις παραλλαγές , πρόκειται για ένα στρογγυλό ψωμί, φτιαγμένο με διάφορα υλικά και περίτεχνα διακοσμημένο. Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας εκτός από τα βασικά υλικά ενός ψωμιού (αλεύρι, νερό, αλάτι και προζύμι) προστίθενται στην ζύμη μέλι, κανέλα, σουσάμι, ροδόνερο, γλυκάνισο, κουκουνάρι, καρυδόψιχα, αμυγδαλόψιχα, μαστίχα ή μαχλέπι.

Στην διακόσμηση θα βρούμε Χριστόψωμα με ποικίλο στόλισμα ανάλογα με την περιοχή. Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις όμως, χρησιμοποιούνται για τον στολισμό καρύδια και αμύγδαλα με το κέλυφος και υπάρχει ένας μεγάλος σταυρός φτιαγμένος από ζυμάρι που χωρίζει το Χριστόψωμο στα τέσσερα. Με ζυμάρι, φτιάχνονται διάφορα σχέδια επάνω στο Χριστόψωμο, ανάλογα με την κύρια ενασχόληση της οικογένειας, με παραστάσεις από γεωργικές εργασίες και εργαλεία, με παραστάσεις ζώων, κλπ.

 

 Μια σημαντική διαφορά των Χριστόψωμων, είναι ο χρόνος στον οποίο αυτά κόβονται και μοιράζονται στα μέλη της οικογένειας.  Στην πρώτη το Χριστόψωμο κόβεται στο δείπνο της παραμονής των Χριστουγέννων και συνοδεύεται από τα εννέα νηστίσιμα φαγητά (που συμβολίζουν τους εννέα μήνες της εγκυμοσύνης της Παναγίας) εκ των οποίων το ένα είναι  ντολμαδάκια που «αναπαριστούν» τον νεογέννητο Χριστό τυλιγμένο στα σπάργανα. (έθιμο Ανατολικής Ρωμυλίας) Στην δεύτερη κόβεται στο μεσημεριανό τραπέζι ανήμερα των Χριστουγέννων. Στις περιοχές που το Χριστόψωμο καταναλώνεται το βράδυ της παραμονής, συνήθως τοποθετείται μέσα ένα σημάδι που φέρνει τύχη, σε όποιον το βρει.

Σε πολλές περιοχές της  Ελλάδας, το πρωί των Χριστουγέννων, μετά την Θεία Λειτουργία, ο ιερέας περνάει από τα σπίτια των πιστών για να ευλογήσει το Χριστόψωμο. Το έθιμο αυτό λέγεται «Ύψωμα του ψωμιού».  Ο ιερέας σηκώνει το Χριστόψωμο ψηλά και κρατώντας το με τα δύο του χέρια ψάλει μία ευχή, ενώ τα μέλη της οικογένειας ακουμπούν το Χριστόψωμο με το δεξιό τους χέρι. Κατόπιν το τοποθετεί πάνω στο κεφάλι του μικρότερου μέλους της οικογένειας και ασκώντας πίεση το σπάει, το Χριστόψωμο χωρίζεται στα δύο και εξετάζονται τα δύο κομμάτια  που κρατάει ο ιερέας στα χέρια. Αν το κομμάτι στο δεξιό χέρι είναι μεγαλύτερο από αυτό στο αριστερό, τότε η χρονιά θα είναι «καλή» (θα έχει πολλά αγαθά η οικογένεια) ενώ στην αντίθετη περίπτωση η χρονιά θα είναι «δύσκολη». Στην Ανατολική Ρωμυλία αντί για τον ιερέα το «Ύψωμα του ψωμιού» το έκανε ο πατέρας της οικογένειας το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων  στο τραπέζι με τα ?εννιά φαγιά?.

 Διαφορές συναντούμε και στην ονομασία.Εκτός από «Χριστόψωμο» θα το συναντήσουμε και ως: «Το ψωμί του Χριστού», «Σταυροψώμι», «Χριστοκουλούρα», «Κουλούρα», «Βλάχες» ή «Σταυροί».